Do 2030 roku postępy w obszarach automatyzacji, technik obliczeniowych oraz AI mogą spowodować, że globalnie nawet 800 milionów osób będzie musiało przekwalifikować się lub może utraci pracę. W tym negatywnym scenariuszu zmiany mogą dotknąć aż 1/5 wszystkich pracujących. I wcale nie dotyczy to robotników i pracowników mniej kwalifikowanych – pracę wielu specjalistów, a nawet artystów wykonywać będą maszyny.
McKinsey Global Institute opublikował drugi w 2017 roku raport dotyczący przyszłości rynku pracy. W publikacji „Jobs lost, jobs gained: Workforce transitions in a time of automation” dokonano analizy i oceny rodzajów prac, które mogą zostać utworzone oraz tych, które prawdopodobnie zostaną utracone w wyniku automatyzacji. Dotyczy to zmian w kolejnej dekadzie, przy czym w publikacji przedstawiono kilka możliwych scenariuszy.
Rezultaty wskazują na dużą różnorodność potencjalnych zmian w zawodach w nadchodzących latach, co będzie miało wiele implikacji również w zakresie poziomu płac oraz wymaganych od pracowników umiejętności . Kluczowym spostrzeżeniem badaczy jest to, że chociaż w wielu scenariuszach pracy może być wystarczająco dużo, aby utrzymać pełne zatrudnienie do 2030 roku, czeka nas bardzo duża i trudna transformacja. Jej skala będzie podobna lub nawet większa, niż w przypadku rewolucji, które można było w przeszłości obserwować w rolnictwie i sektorze produkcyjnym.
Co można zautomatyzować?
Badacze szacują, że do 2030 roku globalnie zostanie zautomatyzowana nakład pracy stanowiący od zera do 30% wszystkich godzin roboczych (zależnie od szybkości popularyzacji różnych technologii). Jako uśrednienie przyjęto środkowy punkt zakresu, czyli zautomatyzowanie 15% wszystkich obecnych prac. Wyniki różnią się znacznie w zależności od kraju i są zależne od dominujących rodzajów zadań wykonywanych przez pracowników.
Zawody najbardziej podatne na automatyzację to te związane z aktywnością fizyczną w „przewidywalnych środowiskach” – np. obsługa maszyn czy przygotowywanie posiłków typu fast-food. Również gromadzenie i przetwarzanie danych to dwie kategorie, w przypadku których czynności mogą szybko i sprawnie wykonywać komputery. W tym przypadku autorzy raportu mówią o zamianie pracowników zajmujących się m.in. zadaniami w banku, pracą doradczą w zakresie prawnym, księgowością i przetwarzaniem transakcji back-office.
Przedstawiciele McKinsey zauważają, że nawet jeśli niektóre zadania będą zautomatyzowane, zatrudnienie w tych branżach i profesjach wcale nie musi maleć, bowiem pracownicy wykonywali będą nowe zadania.
W przypadku prac związanych z nieprzewidywalnymi środowiskami (zawody takie jak ogrodnicy, hydraulicy, opieka nad dziećmi lub osobami starszymi) będziemy obserwować relatywnie ograniczoną automatyzację. Zadania te są technicznie trudne do zautomatyzowania, a często też cechują się niższymi płacami, co czyni ich automatyzację mniej atrakcyjną propozycją.
Automatyzacja będzie miała mniejszy wpływ na prace związane z zarządzaniem ludźmi, wykorzystaniem wiedzy specjalistycznej i interakcjami społecznymi, w przypadku których maszyny nie mogą dorównać wydajności ludzkiej.
Powstaną nowe zawody
Należy również zaznaczyć, że w przyszłej dekadzie pojawi się też wiele nowych zawodów, co będzie miało istotny wpływ na ostateczny wynik zmian(o tym więcej w raporcie). Powodami wzrostu zatrudnienia będą m.in.:
- Rosnące dochody i konsumpcja, szczególnie w gospodarkach wschodzących
- Starzenie się populacji i potrzeby związane z opieką nad ludźmi starszymi
- Rozwój i wdrażanie nowych technologii
- Inwestycje w infrastrukturę i budynki
- Inwestycje w energię odnawialną, efektywność energetyczną i dostosowanie do klimatu
- „Monetyzacja” wcześniej nieopłacanych prac domowych
Podsumowanie
McKinsey Global Institute ocenia, że do 2030 roku praca od 400 do 800 milionów osób może zostać zautomatyzowana (zastąpiona przez maszyny, komputery). Skutkiem tego większość z tych pracowników będzie musiała poszukać nowej pracy, ew. przekwalifikować się.
Spośród ogółu osób dotkniętych zmianami, grupa od 75 do 375 milionów może wymagać kompletnej zmiany zawodu lub przynajmniej konieczne tu będzie zdobywanie nowych umiejętności. Pojawi się też wiele nowych zawodów, co sumarycznie zmieni wpływ netto automatyzacji.
